Samenvatting

Als gevolg van de vergrijzing, stijgt het aantal ouderen in Nederland. Een stijging van het aantal ouderen, betekent een stijgende zorgbehoefte en door deze toenemende zorgbehoefte zal de kwaliteit van de zorg verbeterd moeten worden. De chronische ziekte dementie is een voorbeeld van een ziekte waarbij de zorg behoefte, met name in een gevorderd stadium, groot is. Met het oog op de kwaliteitsverbetering in de zorg en het behandeldoel in de psychogeriatrie, is in dit afstudeeronderzoek, onderzoek gedaan naar de behandeling van veneus oedeem en secundair lymfoedeem in twee psychogeriatrische verpleeghuizen van de zorgorganisaties Florence en WoonZorgcentra Haaglanden (WZH).
In dit kwalitatieve onderzoek is antwoord gegeven op de hoofdvraag: “Waar liggen, vanuit het huidtherapeutisch oogpunt, verbeterpunten van de behandeling van oedeem in twee locaties van de psychogeriatrische verpleeghuizen Florence en WoonZorgcentra Haaglanden?” Dit onderzoek is uitgevoerd met als doel het uitbrengen van een advies aan de zorgorganisaties Florence en WZH, die bij kan dragen aan de kwaliteitsverbetering van de zorg voor bewoners met oedeem in het psychogeriatrisch verpleeghuis.
Er is antwoord gekregen op de hoofdvraag door middel van literatuuronderzoek en praktijkonderzoek. Het literatuuronderzoek is uitgevoerd aan de hand van de BIG6 methode van Verhoeven. Het praktijkonderzoek bestond uit het observeren van bewoners met oedeem, het afnemen van interviews met de betrokken (zorg)disciplines en er is door verschillende huidtherapeuten een vragenlijst ingevuld.
Uit het literatuuronderzoek is gebleken dat met toepassing van Ambulante Compressie Therapie (ACT) bij patiënten met veneus oedeem, en Complete Decongestieve Therapie (CDT) bij patiënten met secundair lymfoedeem het beste resultaat behaald kan worden. Uit het praktijkonderzoek is gebleken dat bewoners met oedeem, op de Psychogeriatrische afdeling, behandeld worden door middel van zwachtelen en Therapeutische Elastische Kousen (TEK). De specialist ouderengeneeskunde is de hoofdbehandelaar, maar de verzorging speelt de grootste rol bij het signaleren van oedeem en de behandeling van de bewoners. De oedeemfysiotherapeut is overkoepelend betrokken bij het proces en geeft tips en adviezen aan de verzorgenden.
Het advies voor kwaliteitsverbetering van de behandeling van oedeem voor Florence is het optimaliseren van de samenwerken van verschillende disciplines door middel van een duidelijkere communicatie, consequente verslaglegging en het werken volgens protocollen en richtlijnen. Verbeterpunten op het gebied van samenwerking voor WZH is het systematisch doorlezen van de rapportages.
Uit het praktijkonderzoek is gebleken dat beide organisaties behoefte hebben aan meer informatie over het onderwerp oedeem. Hierbij kan de huidtherapeut een rol spelen door het geven van voorlichting en advies over oedeem, aan de verzorgenden. Daarnaast zijn de huidtherapeuten van mening dat zij kennis over kunnen dragen aan de verzorgenden over de zwachteltechniek, door bijvoorbeeld het geven van een klinische les. Op deze manier kan de effectiviteit van het zwachtelen verhoogd worden.
Vanuit het huidtherapeutisch oogpunt kan de kwaliteit van de zorg verbeterd worden als er meer aandacht komt voor het lymfatische component. Door overleg met de huidtherapeut, over het inzetten van alternatieve compressiematerialen en de verzorging van de huid, kan de huidtherapeut bijdragen aan de afstemming van de zorg op de behoefte van de bewoner en het optimaliseren van het behandeldoel van de psychogeriatrie.