Samenvatting

Inleiding
De toegenomen culturele en linguïstische diversiteit in Nederland biedt zowel kansen als uitdagingen binnen de zorg, met name in de logopedie. Communicatie speelt een cruciale rol in de behandeling van kinderen met een (vermoedelijke) taalontwikkelingsstoornis (TOS) en in het betrekken van ouders bij de behandeling. Taalbarrières tussen logopedisten en meertalige ouders kunnen echter leiden tot miscommunicatie en een verminderde zorgkwaliteit. Dit afstudeeronderzoek focust op de ervaringen en behoeften van vierdejaars logopediestudenten in communicatie met meertalige ouders zonder gemeenschappelijke taal. Het bouwt voort op de bevindingen van Twilt en is onderdeel van het derde deelonderzoek binnen het overkoepelende LIMINA-project, met als doel verdere inzichten te bieden in de communicatiestrategieën van vierdejaars logopediestudenten.

Methode
Het onderzoek hanteerde een kwalitatief design met een focusgroep interview onder zeven vierdejaars logopediestudenten van de Hogeschool Rotterdam. Semi-gestructureerde interview-vragen werden gebruikt om ervaringen, uitdagingen en wensen te inventariseren. De data werden geanalyseerd via thematische analyse, waarbij codes en thema’s werden geïdentificeerd om patronen en inzichten bloot te leggen. De betrouwbaarheid werd gewaarborgd door member-checking en interbeoordelaarsbetrouwbaarheid. Ethische richtlijnen werden nauwgezet gevolgd, met nadruk op anonimiteit en vrijwillige deelname.

Resultaten:
Dit onderzoek richt zich op de ervaringen van vierdejaars logopediestudenten met communicatiestrategieën en -middelen in de interactie met meertalige ouders van kinderen met taalontwikkelingsstoornissen. Respondenten geven aan vaak eenvoudige communicatiestrategieën zoals tekenen, schrijven, gebaren en visuele ondersteuning in te zetten. Formele tolken worden als het meest effectief ervaren, hoewel beperkte toegang door tijdsdruk een uitdaging vormt. Informele tolken, zoals meertalige collega’s, worden als betrouwbaar beschouwd vanwege hun vakkennis. Een veelvoorkomend probleem is de onzekerheid over het begrip van ouders, wat leidt tot gevoelens van machteloosheid en frustratie. Er is behoefte aan verbeterde vertaaltechnologie, meer scholing voor logopedisten, en extra voorbereidings- en behandeltijd om communicatie te optimaliseren. De bevindingen benadrukken de noodzaak voor beter georganiseerde ondersteuning en hulpmiddelen voor logopedisten in meertalige zorgomgevingen.

Discussie:
De discussie benadrukt dat logopediestudenten aanzienlijke communicatiebarrières ervaren in interacties met meertalige ouders, vooral bij het ontbreken van een gemeenschappelijke taal. Ondanks het gebruik van diverse communicatiemiddelen blijven kennisoverdracht en zorgkwaliteit vaak suboptimaal. Onderzoek benadrukt de noodzaak van gerichte scholing, het integreren van trainingen in het curriculum, voorlichtingen, duidelijke richtlijnen, betrouwbare digitale hulpmiddelen en bredere toegang tot professionele tolken. Belemmeringen zoals tijdsdruk, hoge kosten en beperkte externe validiteit worden erkend. Vervolgonderzoek met grotere steekproeven en het betrekken van ouderperspectieven is noodzakelijk om communicatie en zorgkwaliteit structureel te verbeteren.

Conclusie:
Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat vierdejaars logopediestudenten meer communicatiebarrières dan succesvolle interacties ervaren in de omgang met meertalige ouders, vooral bij het ontbreken van een gemeenschappelijke taal. Respondenten zetten diverse communicatiestrategieën en -middelen in, maar de effectiviteit hiervan blijkt niet altijd optimaal. Dit onderstreept de noodzaak van gerichte scholing en trainingen in het toepassen en combineren van effectieve communicatiestrategieën en -middelen, duidelijke richtlijnen over communicatiestrategieën, verbeterde en betrouwbare digitale technologieën, en de beschikbaarheid van bemiddelaars zoals professionele tolken.