Samenvatting

In deze casestudy leest u hoe de dubbele diagnose (dd) cliënt te werk gaat in zijn of haar behandeling.
Ik richt mij op de klinisch dynamische behandelgroep. De dd cliënten uit deze groep hebben voornamelijk een hoofddiagnose op de as II (persoonlijkheidsstoornissen) in combinatie met een middelen-afhankelijkheids-problematiek. De cliënten kenmerken zich door onderlinge groepsdynamiek op relationeel vlak. Hierbij spelen interactionele gedragingen zoals manipulatieve gebruikersgedragingen, ontwijkend- of vluchtgedrag een belangrijke rol in de samenwerking.
Het behandelen van de dd cliënt is complex en de pmt-er heeft dus te maken met een aantal stoornissen die het behandelen bemoeilijken. Op het zelfde moment spelen afhankelijkheid van middelengebruik, gebruikersgedragingen en psychische en/of psychosociale aspecten een rol.
Om de dd cliënt meer greep en zelfsturing op zijn handelen te laten krijgen, werken de cliënten tijdens de pmt met de werkvorm: exposure in vitro. Dit is een activiteitenpresentatie waarbij de dd cliënt aan zijn behandelgroep een activiteit presenteert. Uit praktijkervaring is gebleken dat de dd cliënt met wisselende intrinsieke eigenschappen te maken heeft. Dit heeft tot gevolg dat de dd cliënt niet goed sturing kan geven aan zijn eigen handelen.
Door motiverende gesprekstechnieken (W. Miller & S. Rollnick) toe te passen wordt de dd cliënt geholpen om, met behoud van eigen zelfstandigheid, een verantwoorde keuze te maken. Deze keuzen zijn divers en kunnen zich, afhankelijk van de fase van behandeling, van kleine stapjes naar meervoudige handelingen ontwikkelen.
Om de cliënt te helpen, bij het maken van verstandige keuzen op het juiste moment, maken we gebruik van de gedrags-veranderings-cirkel (Prochaska & DiClimente). Dit geeft de pmt-er houvast in welke fase en op welke wijze de cliënt aangesproken kan worden om richting te geven aan zijn behandeling.
Het aanspreken en het maken van interventies heeft dus te maken met verschillende aspecten die tegelijkertijd voor de cliënt bij elkaar komen. Dit komt op timing en geïntegreerd behandelen aan waarbij goed gekeken moet worden in welke fase de cliënt zich bevindt. Aan de hand van praktijkvoorbeelden leg ik de koppeling tussen de gemaakte keuze van de cliënt en de interventie van de pmt-er uit.
Aan de hand van casuïstiek en methodiek in de praktijk ga ik onderzoeken hoe de behandelgroep zich deze pmt benadering eigen maakt en vorm geeft. Ook onderzoek ik uit welke interventies het beste bij het veranderprocessen passen tijdens de activiteitenpresentaties van de cliënten. Daarnaast probeer ik vast te stellen op welke wijze de cliënt het beste aangesproken kan worden om proactief zijn behandeldoelen in te zetten tijdens de presentatie. Wanneer de behandeling van de cliënt meer vorm heeft gekregen kan hij transfers maken naar andere bestaansgebieden.
We volgen dd cliënt Bas in de praktijk. Hierbij wordt duidelijk dat de pmt-er als eerste contact moet opbouwen met Bas om daarna pas interventies te kunnen maken die Bas verder kunnen helpen in zijn behandeling.