Samenvatting

Het eerste deel van het onderzoek, de stand van zaken rond het woordenschatonderwijs, is gedaan in januari 2013. Door het invullen van vragenlijsten door de leerkrachten van groep 4, door het afnemen van interviews en het doen van observaties van woordenschatlessen is de wijze van woordenschatuitbreiding in groep 4 in kaart gebracht.
In de periode december 2012 tot februari 2013 hebben de leerkrachten van groep 4 de theorie van de viertakt van Verhallen (van den Nulft & Verhallen, 2010) bestudeerd en zijn zij door de onderzoeksleider gecoacht.
Begin januari 2013 zijn voormetingen gedaan bij de controlegroep op basisschool de Blokwhere en in de onderzoeksgroep. Gedurende de maanden februari tot en met april 2012 is in groep 4 van de Zuidwester (de onderzoeksgroep) gewerkt met de viertakt. De leerkrachten van de onderzoeksgroep (de Zuidwester) hadden aan het begin van het onderzoek de 150 moeilijkste woorden uitgekozen uit alle door hen gebruikte methodes. Dit waren allemaal onbekende woorden die de leerlingen in de hierna komende maanden nodig hadden om de lessen goed te kunnen volgen. Van deze woorden zijn clusters gemaakt, die vervolgens zijn aangeleerd volgens de viertaktmethode: voorbewerken, semantiseren, consolideren en controleren. Bij elk woordcluster maakten de leerkrachten een aantrekkelijke woordmuur.
De nametingen vonden eind april en begin mei 2013 plaats.
Bij de actieve woordenschat is nauwelijks verschil gevonden in resultaten tussen de voormeting en de nameting. De resultaten van de passieve woordenschat waren wel verbeterd. Bij de nameting is bij beide groepen vooruitgang geboekt ten opzichte van de voormeting. Opvallend was dat de vaardigheidsscore van de Citotoets Woordenschat M4 (van Berkel & Alberts, 2009) bij de onderzoeksgroep (groep 4 van de Zuidwester) met 16 punten was gegroeid en bij de controlegroep met 10 punten; een klein verschil in groei.
Van de 150 aangeleerde woorden was vóór de interventie 36% door de leerlingen goed gemaakt, na de interventie was dat 72%. Een bevredigende vooruitgang!
Uit deze resultaten kan de conclusie worden getrokken dat het werken met de viertakt van Verhallen (van den Nulft & Verhallen, 2010) een effectieve manier is om woordenschatonderwijs te geven, waarbij de kracht vooral zit in het plezier dat zowel de leerlingen als de leerkrachten aan deze lessen beleven.
Nadere details zijn in dit onderzoeksverslag uitgebreid beschreven.