Samenvatting

De Nederlandse landbouw is zeer efficiënt en productief. In de agro & food sector is Nederland een voorloper. Dit samen maakt dat Nederland de op één na grootste landbouwexporteur ter wereld is. De export van landbouwproducten was goed voor 41,9 miljard euro in 2019. De wijze waarop de landbouw bedreven wordt, roept steeds meer vragen op bij consumenten en burgers. Overheden en belanghebbende bedrijven beginnen zich steeds meer zorgen te maken over de leefomgeving, zowel op ecologisch als maatschappelijk gebied. De strategie van een ondernemer heeft invloed op zijn omgeving. Op het moment wordt er alleen gekeken naar economische welvaart, dit terwijl experts melden dat er een ecologische crisis is. De agrarische ondernemers zullen een grotere rol moeten spelen in het herstel van biodiversiteit en maatschappelijk draagvlak voor hun sector. Echter zitten de agrarische ondernemers vast in het huidige systeem van efficiëntie en kostprijs beheersing. Het donutmodel van Kate Raworth kan hulp bieden bij het in kaart brengen van de effecten van het individuele landbouwbedrijf. Een hier voorafgaand onderzoek naar dit model is uitgevoerd door Néline van Lohuizen. Zij heeft gekeken of het model toepasbaar is. Door haar is een literatuurstudie uitgevoerd. Op basis van haar aanbevelingen is dit onderzoek opgezet. Het doel van dit onderzoek is dat het model getest wordt in de praktijk. De hoofdvraag is: wat is de praktische toepasbaarheid van het donutmodel en welke aanpassingen zijn er nodig om het model toe te passen op een melkveebedrijf in Overijssel? Om de hoofdvraag te beantwoorden zijn drie deelvragen opgesteld. Deze worden beantwoord door middel van interviews met melkveehouders en rentmeesters van a.s.r. In de eerste deelvraag wordt de ontwikkelde themalijst Van Lohuizen aan melkveehouders gepresenteerd. Zij konden hier hun mening over geven en aanvullingen doen. Voor de tweede deelvraag is de themalijst verbeterd. Er zijn een aantal melkveehouders benaderd om het donutmodel samen in te vullen. Tijdens dit interview zijn zowel versie 1 als 2 van de themalijst gepresenteerd om aan te kunnen tonen of er een verbetering is. Voor deelvraag drie zijn de rentmeesters van a.s.r gevraagd wat zij van het model en de uitkomsten vinden. De reacties van de ondernemers waren positief. Zij vonden dat het model een goede reflectie was van het bedrijf. Volgens de ondernemers kan het model goed werken om het complexe verhaal van het agrarisch bedrijf te vertellen. Voor sommige ondernemers creëerde het model bewustwording van hun invloed op de omgeving. De ondernemers kregen nu per thema een oordeel hoe zij scoren. Naast een positieve reactie zijn er ook suggesties gedaan om de themalijst te verbeteren. Om het model als waarborgingsmodel te gebruiken is geen sprake. Het model wordt subjectief ingevuld en is daardoor niet gewaarborgd. Mocht het model verder worden ontwikkeld en gewaarborgd, dan kunnen belanghebbende organisaties met het model een bedrijf en ondernemer scoren. Aan de hand van de beantwoorde deelvragen kan er geconcludeerd worden dat het donutmodel samen met de themalijst op een hoger niveau gebracht is. Het model functioneert om een melkveebedrijf in beeld te brengen. Het model kan voor meerdere functies gebruikt worden: bewustwording, zelfreflectie, en als communicatiemiddel. Om het model naar een hoger niveau te tillen zal er gekeken moeten worden of het model gewaarborgd kan worden. Door middel van waarborging zit er meer kracht bij het model en zegt het daadwerkelijk wat.