Samenvatting

Dit onderzoek gaat over het gebruiken van een bewegingsprogramma, sport en spel, om de sociale vaardigheden bij kinderen van 9 tot en met 12 jaar in de sloppenwijken van Brazilië te ontwikkelen.

Kinderen met een leeftijd van 9 tot en met 12 jaar groeien nog heel erg veel. Deze groei is niet altijd zichtbaar, dus niet alleen in lengte en breedte, maar ook op cognitief, moreel, sociaal-emotioneel en motorisch gebied. Bepaalde sociale vaardigheden vragen voor een bepaald niveau van cognitie, of bepaalde niveau van moraliteit, daarom zijn deze ontwikkelen belangrijk om te weten en zijn in het eerste hoofdstuk helemaal uitgewerkt.

Om sociale vaardigheden aan te leren moet het duidelijk zijn wat gedrag is en of deze te beïnvloeden is. Gedrag bestaat uit waarneembare handelingen en uit vormen van innerlijke activiteit die kunnen leiden tot waarneembare handelingen.
Er zijn veel factoren die invloed hebben op het gedrag van een kind. Deze worden op twee manieren bekeken.
Ten eerste worden de factoren vanuit de omgeving gesommeerd:
- Fysieke factoren
- Psychische factoren
- Sociale factoren
- Culturele en spirituele factoren
- Fysische en geografische factoren (Wijsman, 2004)

Ten tweede wordt dit aan de hand van het GLOOT-model gedaan, deze is specifiek voor tijdens een les/training:
- Leerlingkenmerken
- Onderwijsgevende-kenmerken
- Omgevingskenmerken
- Taakkenmerken (Adank, z.j.)

Dit zijn de factoren die invloed kunnen hebben op het gedrag van een kind. Als de oorzaak duidelijk is kan er aan dat gedrag gewerkt worden.

Het is nu duidelijk wat gedrag is en wat er invloed op heeft, maar kan het ook beïnvloed worden? Het antwoord op deze vraag is ja. Het kan op twee manieren, direct of indirect. Door middel van de gedragstheorie kan het gedrag direct worden beïnvloed. Door het aanleren en doen toenemen van gewenst gedrag of het afleren of doen afnemen van ongewenst gedrag.
Ook zijn er drie leertheorieën over het beïnvloeden van gedrag. Klassiek Conditioneren van Pavloz, Operant conditioneren van Skinner en sociaal leren van Bandura.

Het is duidelijk geworden dat gedrag beïnvloedt kan worden, in het volgende hoofdstuk wordt er gekeken hoe de sociale vaardigheden worden ontwikkelend en dus beïnvloed worden. Dit aan de hand van 3 voorbeeld methodes die in de praktijk gebruikt worden:
SoVa
SoVa staat voor Sociale Vaardigheidstraining, De doelstelling van de sociale vaardigheidstraining is mensen individueel of in groepsverband door middel van een korte maar intensieve training een aantal nieuwe vaardigheden leren om te voorkomen dat zijn in de problemen raken.
"Ho, tot hier en niet verder...!"
Dit is een training/cursus voor kinderen van 7 tot 12 jaar en hun ouders gericht op het vergroten van de psychosociale weerbaarheid van de kinderen.
PMT
PMT is de afkorting van psychomotorische therapie en is een therapie waarbij wordt bewogen en waarbij actief wordt gewerkt aan veranderen van bepaalde denk- patronen en gedragspatronen. PMT is een specifieke behandelmethode voor het doorbreken van niet effectieve denkpatronen, sociaal- emotionele problemen, gedragsproblemen en stemmingswisselingen

Dat waren allemaal programma´s die niet specifiek sport en spel als middel gebruiken voor het ontwikkelen van de sociale vaardigheden, daarom wordt er in het hoofdstuk daarop daar dieper op ingegaan. Sociale vaardigheden die specifiek door sport en spel te ontwikkelen zijn, zijn als volgt onderverdeeld in vier groepen:
1. Omgangsvormen: (Interactief competenter worden.)
2. Communicatievaardigheden: (communicatieve vlotheid verwerven)
3. Relatie bekwaamheden: (zorg dragen voor relaties)
4. Organisatievaardigheden: (in groep probleemoplossend samenwerken)
(Vanden Eynden, M., Behets, D., 2005)

Deze vier groepen kunnen worden gebruikt als leidraad bij het maken van een bewegingsprogramma om te kijken aan welke sociale vaardigheden gewerkt wordt.
Naar de praktijk kijken zijn er twee bewegingsprogramma's uitgewerkt om een beeld te geven van wat er al op de markt is en hoe het werkt.
Groene spelen:
De nadruk bij deze spel- en bewegingsvormen ligt op:
- deelname door alle kinderen
- samenwerking en het bereiken van een gemeenschappelijk doel
- rekening houden met elkaar en acceptatie van elkaars mogelijkheden en onmogelijkheden
- plezier beleven aan het samen uitvoeren. (Einden en Pecht, 1995)

Earthgames:
In spel ontdekt een kind zichzelf, het onderzoekt grenzen en mogelijkheden en verkent spelenderwijs de wereld om zich heen. Tijdens het spelen bedenken kinderen met een groot gemak zelf spelletjes en bedenken ook zelf allerlei spelregels en gaat hiermee experimenteren. Voor kinderen is alles spel en spel is de manier waarop ze leren.

Sport en spel zijn dus goede manieren om sociale vaardigheden te ontwikkelen.

Omdat dit onderzoek is gedaan voor een organisatie in Brazilië, ARCA, wordt ARCA geprofileerd en worden de kenmerken van kinderen in de sloppenwijken weergegeven.
Aan de hand van het onderzoek door middel van interviews en het theoretisch onderzoek zijn er vier sociale vaardigheden gekozen waar de kinderen in Brazilië het meest aan hebben om zich later sociaal vaardig te kunnen noemen.
De vier sociale vaardigheden:
1. Samenwerken
2. Opkomen voor een ander
3. Vertrouwen hebben in een ander
4. Inleven in een ander

Aan de hand van deze vier sociale vaardigheden en het hele theoretische onderzoek wordt er een aanbeveling gedaan voor ARCA om daar in Brazilië de kinderen van 9 tot en met 12 jaar sociaal beter te ontwikkelen door middel van sport en spel.