Samenvatting

Bij kinderen met ASS speelt opvoeding een belangrijke rol. Het is van belang om een kind
positief te benaderen. Kinderen met ASS krijgen regelmatig te horen wat ze niet kunnen. Dit
heeft als gevolg dat ze een negatief zelfbeeld kunnen krijgen, waardoor er weerstand kan
ontstaan. Op latere leeftijd kan dit leiden tot psychische problemen waardoor deze jeugdigen
niet meer thuis kunnen wonen (GGZ Standaarden, 2017). Dit is ook te zien bij de jeugdigen
die woonachtig zijn binnen de Buurderij in Balloo. Binnen de thuissituatie ontbreekt er
regelmatig structuur in de dagelijkse routine. Veel jeugdigen ervaren het wonen bij de
Buurderij daarom als ‘rust in hun hoofd’. Binnen de Buurderij krijgen zij wel structuur in hun
dagprogramma. Tijdens de behandeling van een jeugdige wordt er gewerkt aan
zelfstandigheid. Gedurende het vak ‘professioneel communiceren en onderzoek’ in leerjaar
drie hebben wij onderzoek gedaan hoe het proces richting zelfstandig wonen verbeterd kan
worden. Wij zijn erachter gekomen dat niet alle jeugdigen in staat zijn zelfstandig te wonen
en sommige jeugdigen doorstromen naar een Wmo-indicatie en op zoek moeten naar een
passende vervolgplek. Omdat wij als toekomstige professionals het belangrijk vinden dat
jeugdigen met ASS eigen keuzes kunnen maken binnen het participeren in de samenleving,
hebben wij besloten om ons onderzoek te richten op het doorstromen van jeugdigen met
ASS naar andere organisaties en een product voor hen te ontwerpen.

Tijdens dit ontwerponderzoek doen wij op verschillende manieren onderzoek om het
probleem vanuit verschillende perspectieven te analyseren. Wij besluiten om interviews met
zowel de professionals als de jeugdigen af te nemen volgens de methode contextual
interviewing. Dit is voor ons onderzoek de beste methode omdat het interview afgenomen
wordt in de relevante context; het kantoor van de Buurderij (Van ‘t Veer et al., 2020).
Hierdoor voelen de professionals en de jeugdigen zich op hun gemak en kunnen zij eerlijke
en concrete antwoorden geven. Tijdens de interviews krijgen wij van de jeugdigen en
professionals nuttige informatie voor ons onderzoek. Het wordt ons duidelijk dat jeugdigen
zich in het proces van doorstromen naar een andere organisatie afhankelijk voelen van hun
persoonlijk begeleider. Dit terwijl het beleid van de Buurderij is om zoveel mogelijk regie bij
de jeugdige te laten (De Buurderij, z.d.). De professionals geven aan dat zij een eenduidige
handelingswijze missen binnen dit proces. Elke professional geeft nu op zijn/haar eigen
manier vorm aan het proces van doorstromen. De professionals zouden het wenselijk vinden
als er een product ontworpen wordt waarbij het overzichtelijk is welke opties er allemaal zijn
qua vervolgplekken. Soms weten zij zelf niet welke organisaties er in de omgeving zijn en
blijven zij al snel zoeken bij een kleine kring aan organisaties. Daarnaast willen wij ook de
visies van twee casemanagers uit de gemeente Tynaarlo meenemen in ons onderzoek. De
casemanagers vertellen ons dat het steeds vaker voorkomt dat jeugdigen vanuit de
Jeugdwet doorstromen naar een Wmo-indicatie. Dit heeft er volgens hen mee te maken dat
jeugdigen op hun 18e levensjaar nog niet op eigen benen kunnen staan en hierdoor een
Wmo-indicatie nodig is. De Jeugdwet voorziet namelijk in alles, maar jeugdigen worden niet
op tijd genoeg voorbereid. Dan houdt plots de Jeugdwet indicatie op. Dat terwijl er met de
Jeugdwet indicatie veel meer hulp mogelijk is dan met een Wmo-indicatie. Hun ervaring is
dat veel jongeren hierop vastlopen. Zij vinden dat jeugdigen al eerder voorbereid moeten
worden op hun toekomst, zodat zij al eerder weten of de mogelijkheid tot zelfstandig wonen
er is, of dat zij eerst doorstromen naar een andere organisatie om hier de focus te leggen op
zelfstandig wonen. Er zijn namelijk organisaties waarbij je zelfstandig woont maar er wel 24/7
een begeleider werkzaam is. Wanneer jeugdigen niet vroegtijdig voorbereid worden op het
proces, is een gevolg dat zij een plek bezet houden binnen de Buurderij voor een jeugdige
die deze plek hard kan gebruiken.

Het is ons duidelijk geworden wat de belangrijkste ontwerpeisen zijn:
- Het product moet uitnodigend zijn voor de jeugdigen en passend bij de huisstijl van
de Buurderij (kleuren).
- Het product moet voorzien zijn van overzichtelijke stappen en toelatingseisen.
- Het product moet bijdragen aan een meer eenduidig beleid doordat alle professionals
hetzelfde product inzetten.
- De jeugdigen moeten betrokken worden in het doorstromingsproces door in gesprek
te blijven met professionals en hun netwerk, om wensen en behoeften in kaart te
brengen.
- Jeugdigen willen een halfjaar voordat ze uitstromen beginnen met kijken naar diverse
organisaties.
- De jeugdigen wensen een betrokken persoonlijk begeleider.
- Het product moet visueel zijn voor de jeugdigen door gebruik te maken van
afbeeldingen.
- De jeugdigen moeten toegang krijgen tot het product zodat het product erbij te
pakken is wanneer de jeugdigen hier behoefte aan hebben.

Aanvullend literatuuronderzoek laat zien dat continuïteit in de begeleiding belangrijk is.
Jeugdigen moeten op de hoogte zijn van actuele informatie en de Buurderij moet een
eenduidig beleid hanteren zodat het voor de jeugdigen een voorspelbaar proces wordt (van
Bostelen, 2022). Aan de hand van de verkregen ontwerpeisen en de literatuur gaan wij ons
prototype ontwikkelen. Dit gaan wij doen aan de hand van een affinity map. Dit maakt
namelijk het denkproces voor de jeugdigen met ASS laagdrempeliger, omdat het wordt
gevisualiseerd (De Rijdt, 2021). De belangrijkste uitkomst is dat het (beroeps)product
maatwerk moet kunnen leveren. Er is daarom gekozen om een sociale kaart te ontwerpen
gericht op organisaties die aansluiten bij de problematiek en de wensen van de jeugdigen,
professionals en zorgcoördinator. In de sociale kaart staan organisaties omschreven in
Groningen en Drenthe.