Samenvatting

Op 1 december 2018 zal naar verwachting de Omgevingswet in werking treden. De wet verplicht elke gemeente in Nederland om één gebiedsdekkend omgevingsplan op te stellen. Het omgevingsplan zal de verschillende bestemmingsplannen en beheersverordeningen vervangen, daarnaast kunnen verordeningen voor de fysieke leefomgeving meegenomen worden. Voor de gemeente Stichtse Vecht is het belangrijk om een ambitieniveau te bepalen om zo tot een goede voorbereiding van het omgevingsplan te komen. Het is echter nog onduidelijk welke ambitieniveaus er mogelijk zijn en welk ambitieniveau het beste past bij Stichtse Vecht. Zodoende is in deze scriptie de volgende vraag beantwoord:

Praktijkvraag: Welke invulling en vorm van het omgevingsplan (ambitieniveau) kan de gemeente Stichtse Vecht het beste nastreven bij het opstellen van één gemeentelijk omgevingsplan, mede gelet op het ruimtelijke beleid van de gemeente?

Komst Omgevingswet 2018
De basis voor het onderzoek wordt gevormd door het theoretisch kader. Om tot ambitieniveaus te komen is eerst in beeld gebracht wat er allemaal gaat veranderen door de komst van de Omgevingswet. Enkele zaken zijn nog onduidelijk. De komst van de Invoeringswet en vier AMvB’s (Algemene Maatregel van Bestuur) zal voor meer duidelijkheid moeten gaan zorgen. In de Invoeringswet zal onder andere het overgangsrecht worden opgenomen. Hierin wordt waarschijnlijk opgenomen dat alle bestemmingsplannen, na de invoering van de Omgevingswet, worden aangemerkt als omgevingsplan. De Omgevingswet stelt vooral kaders, het inhoudelijke gedeelte zal grotendeels worden vormgegeven door middel van de vier AMvB’s.

Gemeentelijk beleid Stichtse Vecht
In verschillende beleidsdocumenten, zoals het hoofdlijnenakkoord coalitie 2014-2018, de voorjaarsnota’s van 2014 en 2015 en de gemeentelijke toekomstvisie worden doelen en ambities voor de fysieke leefomgeving geformuleerd. Hieruit blijkt dat Stichtse Vecht bijvoorbeeld functiewijzigingen en ontwikkelingen belangrijk vindt. De gemeente wil hierbij een faciliterende rol spelen, dit wordt uitnodigingsplanologie genoemd. Het omgevingsplan kan als middel dienen om de doelen en ambities te verwezenlijken. In de uitwerking van de ambitieniveaus is dit meegenomen.

Experimenteren met het omgevingsplan
Verschillende gemeenten zijn al aan het experimenteren met het omgevingsplan via een zogenaamd bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Dit kan door mee te doen met een tranche van de Crisis- en herstelwet (hierna Chw). Vier gemeenten, die allen op een eigen manier een omgevingsplan opstellen, zijn in beeld gebracht. Hieruit blijkt dat het nu al opstellen van een omgevingsplan ook passend zou kunnen zijn bij Stichtse Vecht. Dit kan bijvoorbeeld op een kleine ontwikkellocatie. Deze manier van werken biedt twee voordelen. Er wordt al ervaring opgedaan met het omgevingsplan en daarnaast kunnen ontwikkelingen mogelijk gemaakt worden, die via het bestemmingsplan lastiger zijn te realiseren.

Drie mogelijke ambitieniveaus
De gemeente Stichtse Vecht zal richting de invoering van de Omgevingswet in 2018 een ambitieniveau moeten kiezen voor het omgevingsplan. Er zijn drie mogelijke ambitieniveaus opgesteld. De basis voor deze ambitieniveaus wordt gevormd door het theoretische kader, het ruimtelijke beleid van Stichtse Vecht met betrekking tot de fysieke leefomgeving en het omgevingsplan bij andere gemeenten.
Ambitieniveau 1 – Voldoen aan het wettelijk minimum: Bij dit ambitieniveau neemt de gemeente een afwachtende houding aan. Dit heeft als voordeel dat men niet zelf het wiel hoeft uit te vinden. Op dit moment is nog niet geheel duidelijk hoe een omgevingsplan er uit moet komen te zien. Nadat de Omgevingswet in werking is getreden dient de gemeente toe te werken naar een omgevingsplan, waarin alleen de minimaal wettelijke vereisten worden meegenomen.
Ambitieniveau 2 – Voorbereidingen treffen: Bij dit ambitieniveau begint de gemeente nu al met de voorbereidingen voor het omgevingsplan. Er wordt geadviseerd om mee te doen met een tranche van de Chw. Dit kan bijvoorbeeld met een kleine ontwikkellocatie. Na de inwerkingtreding van de Omgevingswet moet Stichtse Vecht toewerken naar een omgevingsplan waarin de gemeentelijke doelen en ambities op het gebied van de fysieke leefomgeving tot uiting komen. Er moet ruimte zijn voor ontwikkelingen en functiewijzigingen, waarbij de gemeente een faciliterende rol aanneemt. Het omgevingsplan wordt in dit ambitieniveau gezien als een middel waarmee de gemeentelijke doelen en ambities ten aanzien van de fysieke leefomgeving verwezenlijkt kunnen worden.
Ambitieniveau 3 – Maximaal gebruik maken van de Omgevingswet: Bij dit ambitieniveau wordt er optimaal geprofiteerd van de mogelijkheden die de Omgevingswet biedt. De actualisatieplicht, die voor enkele bestemmingsplannen binnenkort geldt, wordt gebruikt om een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte op te stellen. Gelijktijdig vindt een standaardisering van de regelgeving van bestemmingsplannen plaats. De gemeente is hierdoor goed voorbereid op de komst van de Omgevingswet. Na 2018 kan snel worden toegewerkt naar één omgevingsplan voor het gehele grondgebied.

Voorkeur ambitieniveau
De drie ambitieniveaus zijn met elkaar vergeleken. Hieruit blijkt dat het tweede ambitieniveau het meest passend is. Dit ambitieniveau zorgt voor een goede voorbereiding, op de komst van de Omgevingswet, door te experimenteren met het omgevingsplan via de Chw. Op deze manier kan bijvoorbeeld al bepaald worden welke verordeningen voor de fysieke leefomgeving meegenomen kunnen worden in het omgevingsplan. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om de gemeentelijke doelen en ambities te verwezenlijken.