Samenvatting

Dit onderzoek geeft antwoord op de volgende vraag: Hoe kan ik er voor zorgen dat ik binnen onze (noodgedwongen) combinatiegroep drie, vier en vijf, voldoende tijd kan inplannen om de leerlingen van groep vier tot een effectieve manier van automatiseren van erbij en eraf sommen, tot twintig met overschrijding van het tiental, te laten komen? Uit het theoretische kader komt naar voren dat de methode Pluspunt, die de school gebruikt, zelf ook al bezig is met het meer inzetten van automatiseren. Ze doen dit middels extra werkbladen in het werkboekje. Verder blijkt dat leerlingen verschillende strategieën aangeleerd moeten hebben om te komen tot een juiste manier van automatiseren. Belangrijk hierbij is de inzet van de leerkracht. Zij behoren de leerlingen die niet komen tot het verkorten en versnellen van sommen hierbij te helpen. Tevens moeten ze met de leerlingen gaan zoeken naar strategieën die ze gemakkelijk vinden zodat ze kunnen komen tot verkorten en versnellen van sommen. Bij de omschrijving van het klassenmanagement blijkt dat er binnen klassenmanagement verschillende manieren van aanpakken zijn. Het directe instructie model kan op school goed ingezet worden. Hierbij past het rekenblad, wat op school al enkele jaren gebruikt wordt, prima.
Het onderzoek is gehouden gedurende zes weken. De leerlingen hebben gewerkt in een automatisering boekje. Hierin werken ze elke dag. Middels een nulmeting en een eindtoets wordt bekeken wat de vooruitgang bij de kinderen is. Ook wordt gekeken naar de instructie tijdens de rekenles. Dit is middels een video op vier verschillende momenten gedaan worden. Waarna het besproken is met de leerkracht van groep vier. Daarnaast is met de leerlingen gekeken naar de strategieën die ze gebruiken om sommen uit te rekenen. Dit is middels een diagnostisch gesprek gebeurd. Ook is met de leerlingen een semi-gestructureerd interview gehouden over wat zij vinden van rekenen.
Uit het onderzoek blijkt dat het dagelijks extra oefenen zichtbare resultaten heeft opgeleverd. De vooruitgang bij de erbij sommen is op groepsniveau 36%. Bij de eraf sommen is de vooruitgang op groepsniveau 38%. Uit de gesprekken met de leerlingen over de reken strategieën, komt naar voren dat vier leerlingen al op de goede weg zitten wat betreft het verkorten en versnellen van de sommen. Twee leerlingen zijn nog niet zo ver in dit proces en hebben hierbij de hulp van de leerkracht duidelijk nodig om te bekijken welke strategie ze het beste kunnen gaan gebruiken. Uit het cirkel diagram valt te lezen dat bij de erbij sommen, op groepsniveau, 44% is geautomatiseerd. De meest gebruikte strategie is afsplitsen en afleiden van 5 of 10 structuur. Dit wordt bij 24% van de sommen gekozen. Bij de eraf sommen is 31% geautomatiseerd op groepsniveau. Bij de eraf sommen wordt vooral gekozen voor de strategie bijtellen en doortellen met een of twee tegelijk. Uit het onderzoek komt ook naar voren dat een kwartier extra rekentijd per dag al veel winst oplevert. De leerlingen van de verschillende groepen hebben zo meer rust om tot een goede manier van automatiseren te komen. Ook voor de leerkrachten is het prettig omdat ze meer tijd hebben voor de leerlingen en zo dus meer aandacht kunnen besteden aan leerlingen die dat nodig hebben. Dit kan onder andere door de inzet van de instructie tafel en het nakijken tijdens de rekenles. Ook het rekenblad wat de school gebruikt kan hier goed ingezet worden. De conclusie is dat, het kwartier extra rekentijd, het automatiseringsboekje waarin ze elke dag een blad hebben gemaakt, de gesprekken met de leerlingen over de strategieën die ze gebruiken en de ervaringen met rekenen, en het gesprek met de leerkracht over het klassenmanagement, hebben geleidt tot een grote sprong vooruit bij het automatiseren van erbij en eraf sommen tot twintig met overschrijding van het tiental.